Niemand houdt van poep op de stoep, maar van Fikkie accepteren we een drol. Fikkie werd in 1963 door het Rotterdamsch Studenten Corps (RSC) geschonken aan de stad ter ere van het 50 jaar bestaan van het RSC. Fikkie is geen rashond, maar van het ‘vuilnisbakkenras’ - symbool voor een halve eeuw heerlijk de beest uithangen. Eigenlijk is 'vuilnisbakkenras' een nogal negatieve benaming. Het zijn namelijk vaak gezondere honden dan rashonden, omdat ze niet zijn doorgefokt. ‘Vuilnisbakkies’ hebben gewoon een vader en moeder die niet van hetzelfde ras zijn.

De drol voor Fikkie  is pas later in het kader van de actie ‘Rotterdam schoon’ toegevoegd. Een ondeugende toevoeging van kunstenaar Hans Citroen. In 1999 adopteerde het RSC hun kwispelende maatje officieel, als eeuwig symbool van de ‘jonge hond’. Zo is Fikkie verzekerd van een leven lang goede zorg én een plek in het Rotterdamse straatbeeld.

Kunstenaar: Joekie Simak (1925-2015)

Adres: Rotterdam, Oude Binnenweg 122

De zebra in het vogelnest lijkt zelf ook verbaasd over hoe hij in een vogelnest terecht is gekomen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd op 12 mei 1940 Diergaarde Blijdorp zwaar getroffen door bombardementen. Een groot deel van de dierentuin lag in puin: veel dieren kwamen om het leven, maar sommigen wisten te ontsnappen. Volgens de overlevering liep er een zebra over de Diergaardesingel en zwommen er zeeleeuwen in de Rotterdamse singels.

Dit kunstwerk is een eerbetoon aan die verhalen. Het toont een zebra die de weg kwijt is en pardoes op een vogelnest is beland. Met een verbaasde blik kijkt hij in de richting van Blijdorp — alsof hij zich afvraagt hoe hij daar in hemelsnaam terecht is gekomen.

Kunstenaar: Herman Lamers

Adres: Rotterdam, Diergaardesingel

“Mama, ik zie een leeuw!” - een kind zou het kunnen roepen bij aankomst op station Duiven.Nabij het station ligt een grote bronzen leeuw, ogenschijnlijk ontspannen met gesloten ogen, maar tegelijk alert als een wachter. Hij lijkt weg te doezelen, ondanks het lawaai van voorbij rijdende treinen. Zijn zachte, bijna aaibare uitstraling is bedrieglijk: hij herinnert bezoekers eraan dat het belangrijk is om op te letten bij de spoorwegovergang.
Aan de andere kant van het spoor zit een hert, relaxed wachtend op een bankje. Kwetsbaar en fragiel, een mogelijke prooi voor de leeuw. Samen vormen de beelden een symbolische verbinding tussen de pleinen aan weerszijden van het spoor, én een stille waarschuwing: let goed op wanneer je de spoorweg oversteekt.

Kunstenaars: Spacecowyboys (Albert Dedden en Paul Keizer)
Adres: Duiven, Scheefkelk nabij het station

Mollen laten zich zelden zien, omdat ze onder de grond leven. Het zijn solitaire insecteneters: niet blind, wel slecht ziend. Al zoekende naar insecten, regenwormen en larven, graven ze indrukwekkende ondergrondse gangen met hun sterke voorpoten en scherpe nagels. Juist daarom is het zo wonderlijk om dit onzichtbare dier in Best zomaar in de openlucht te zien staan. En niet zo maar één, een mol van 7 meter hoog. De locatie waar hij staat verklapt de reden: op de 1890 meter lange spoortunnel. De reuzenmol herinnert aan het vele graafwerk tot wel 9 meter diep. Dat is ook te zien aan zijn staart in de vorm van een boormachine. 

Kunstenaar: Tom Claassen
Locatie: Best, Stationstraat, nabij rotonde Willem de Zwijgerweg

Dit beeld is niet alleen indrukwekkend vanwege het dier, de gorilla, maar ook omdat het is gemaakt van verschillende stukken staal. Dit kenmerkt het werk van kunstenaar Patrick Visser. Hij maakt dieren van schroot. Zijn werk behoort tot de zogenaamde junk art: een kunststroming waarbij waardeloos materiaal nieuw leven krijgt. In heel Nederland zijn zijn dierenbeelden te bewonderen.
Patrick creëert alleen wat hem zelf raakt – en dat zijn dieren. Gorilla’s zijn indrukwekkende mensapen – en dat geldt zeker voor de zilverrug die hier is afgebeeld. Imposant en krachtig, maar tegelijk rustig en zachtaardig: met kalme vastberadenheid beschermt hij zijn groep. Niet voor niets worden worden gorilla's vaak gentle giants genoemd.

Kunstenaar: Patrick Visser
Locatie: Harderwijk, rotonde Deventerweg

Hoe koppig kun je zijn? Héél koppig volgens kunstenaar Gijs Assman.
Van oudsher worden ezels door de mens gebruikt als last- of rijdier. Hier zien we het tegenovergestelde: een pezige man die een zware last in de gedaante van een ezel draagt. Ezels staan van oudsher vaak symbool voor koppigheid. Dit kunstwerk symboliseert letterlijk dat de mens vaak gebukt gaat onder zijn eigen koppigheid. 

Het omkeren van de werkelijkheid is een artistieke werkwijze die een lange geschiedenis kent. De kunstenaar gebruikt deze methode om de kijker met die nieuwe werkelijkheid een spiegel voor te houden. Het nodigt uit tot nadenken.
De titel van het werk 'Jack-Ass' betekent overigens in het Engels letterlijk 'mannelijke ezel'. In Nederland gebruiken we het woord als scheldwoord voor stommerik of sukkel.

Kunstenaar: Gijs Assmann
Adres: Gouda, Regentesseplantsoen / Lage Gouwe

Al meer dan een eeuw gluurt deze chimpansee vanaf het dak met een eenogige verrekijker naar wat er allemaal gebeurt op het Rokin beneden hem. Niemand die hem ziet, niemand die weet dat hij daar hoog zit en alles in de gaten houdt. 

Hij zit op het pand 'De Gouden Bril', thuisbasis van de oudste opticien van Nederland. De aap is een speelse knipoog naar het vroegere assortiment: naast brillen, loepen en barometers verkocht men in de winkel ook toneel- en verrekijkers.
Waarschijnlijk heeft de kunstenaar zich laten inspireren door de chimpansees in dierentuin Artis en de gelijkenis tussen mens en chimpansee. Alleen zijn hier de rollen omgedraaid: wij kijken niet naar hem, de aap gluurt ongestoord naar ons.
Er is waarschijnlijk ook sprake van een symbolische betekenis, want sinds middeleeuwen stond de aap bekend als een ondeugend en schaamteloos dier. Het is natuurlijk behoorlijk brutaal om mensen te begluren, al is er tegenwoordig weinig weerstand meer tegen alle camera’s in de stad.

Kunstenaar: Johan Polet (1894-1971)

Adres: Amsterdam, hoek Rokin 72/Wijde Kapelsteeg

Arme Jo... hij was de laatste beer die gevangen zat in de betonnen Berenkuil in Maastricht. Het beeld is zo krachtig dat je de droefheid voelt. Jo (1968 - 1997) verbleef in de berenkuil van 1970 - 1993. Toen werd hij verplaatst naar Ouwehands Dierenpark in Rhenen waar hij in 1997 overleed. Ouwehands Dierenpark had eerder in 1962 Jo's ouders geschonken aan de Maastricht voor een kooi die daar stond sinds 1920 en diende als toeristische trekpleister.

In de jaren '80 kwam er steeds meer kritiek op de slechte huisvesting van de beren en de betonnen kuil werd verrijkt met een waterbak, een zandbak, een boomstam en wat autobanden. Dierenactivitiste en schrijfster Rosalie Sprooten had hierbij een belangrijk rol. Pas in 1993 werd de berenkuil gesloten. Nu bevindt er zich het kunstwerk de 'Halfautomatische Troostmachine' van Michel Huisman. Beer Jo maakt hier onderdeel van uit. 

Kunstenaar: Michel Huisman
Locatie: Maastricht, Aldenhofpark, op 50 meter afstand op verhoging nabij voormalige berenkuil

Bokspringen - hoe lang is het geleden dat jij dat deed?

Als je vanaf Tilburg via de N268 richting Reusel rijdt, dan zie je vlak voor het dorp binnen deze springende haas op de rotonde. Het kunstwerk is een blikvanger en nodigt uit om te gaan spelen en te ontHAASten. Want naarmate we ouder worden, spelen we minder. Het leven wordt serieuzer – maar dat hoeft niet altijd. Spelen helpt je relativeren én is nog gezond ook.

Als je goed kijkt, zie je trouwens dat dit geen gewone haas is, maar een haas met mensenhanden en -benen. Kunstenares, Leontine Sies, is geïnteresseerd in het dierlijke in de mens en het menselijke in het dier. Dit combineert ze tot nieuwe wezens: in dit geval een haasmens of een menshaas. Een speelse aanmoediging om je innerlijke kind de ruimte te geven. 

Kunstenaar: Leonie Sies
Locatie: Reusel, rotonde tussen Hooge Mierdseweg en Lage Mierdseweg

Het lijkt alsof de olifanten zo uit het bos zijn gestapt en de tuin van restaurant De Gulle Gans bij het Humanitas Gerard Goosenhuis zijn binnengewandeld. Daar brengen ze wat leven in de brouwerij. Humanitas gelooft dat mensen – en vooral ouderen – gezonder leven wanneer er ruimte is voor plezier en verwondering. De olifanten dragen daar speels aan bij, want wie krijgt er nu geen glimlach van deze imposante dieren? Afrikaanse olifanten zijn misschien ver van huis, maar hier hebben ze duidelijk hun plek gevonden.

Kunstenaar: onbekend

Locatie: Rotterdam, Thomas Mannplaats 150

When doing nothing was not boring - it was peace, dat is de ondertitel bij dit kunstwerk en verraadt waar het om gaat. Het is afkomstig uit een gedicht van de Tjechische romanschrijver Milan Kundera.

Dogs are our link to paradise
they don't know evil or jealousy or discontent.
To sit with a dog on a hillside on a glorious afternoon
is to be back in Eden, where doing nothing was not boring -
It was peace.

Mens en dier zijn hier synchroon zittend met elkaar verbonden. De vredigheid straalt ervan af. Maar je kunt er ook anders naar kijken: de beschermende armen en het ontbreken van gelaatsuitdrukkingen geven het kunstwerk ook iets droevigs. Alsof de kunstenaar het bewust een vleug van eenzaamheid heeft meegegeven. Tegelijkertijd is daar die hond waarmee we ons kunnen verbinden en andersom de hond met ons. Door samen te zitten en gewoon te zijn, voelen zowel mens en dier zich minder eenzaam. Hoe mooi zou het zijn als mens en dier altijd zo vredig samen konden leven.

Kunstenaar: Ram Katzir
Locatie: Zeist, 1e Hogeweg

Als je deze dolfijn op tafel ziet, denk je waarschijnlijk niet meteen aan een monument ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Toch is dat precies wat het is. Kunstenaar Marcel Sminks werd door de gemeente Almere Haven gevraagd om een oorlogsmonument te maken. Een opmerkelijke vraag als je bedenkt dat de provincie Flevoland pas na WOII ontstond. De keuze voor de dolfijn was voor de kunstenaar in eerste instantie gevoelsmatig: de dolfijn als vis op het droge, achtergebleven uit het water. Een passend beeld als je bedenkt dat een oorlog ertoe leidt dat mensen zich onveilig voelen en niet meer thuis op de plek waar ze leven. Gedoemd om te lijden en sterven, zoals een dolfijn die niet meer in zee leeft.
De keuze voor de dolfijn bleek later ook passend, omdat in de Etruskische grafkunst dolfijnen werden gezien als wezens die de zielen van overledenen naar het hiernamaals aan de overkant van de zee droegen. Een betekenis die het beeld nog indringender maakt, omdat naar schatting ruim 250.000 Nederlanders stierven tijdens WO II.

Kunstenaar: Marcel Smink
Locatie: Almere Haven, Markt/Kerkgracht

Dit kunstwerk laat zien dat het ook anders kan. Misschien een tikje absurdistisch, maar waarom zouden we niet met herten dansen, in plaats van dat ze voortdurend voor hun leven moeten vrezen? In een dichtbevolkt land als Nederland blijft onze omgang met wilde dieren problematisch. De uitdaging is hoe we samen in harmonie kunnen leven.

Apeldoorn kan worden gezien als de hoofdstad van de Veluwe. Het is een plek waar edelherten leven. Imposante dieren met een groot gewei die tijdens de bronstijd 'burlen' om indruk te maken op de hindes. Edelherten worden bewonderd en gefotografeerd, maar zijn hun leven op de Veluwe allerminst veilig. Ze worden gedood door jagers in opdracht van gemeenten ten behoeve van faunabeheer. Daarover woedt ook discussie, want gaat het om noodzakelijk beheer of ook om plezierjacht? Zelfs koning Willem-Alexander jaagt jaarlijks een dagdeel mee op zijn Kroondomein Het Loo.

Kunstenaar: Gijs Assman
Locatie: Apeldoorn, Beekpark

Een vos die boodschappen doet in de stad? Stad en natuur komen steeds vaker met elkaar in botsing. Terwijl de mens steeds meer ruimte inneemt, blijft er voor wilde dieren steeds minder over. De slimme vos heeft daar een antwoord op: zodra de avond valt, sluipt hij ongezien de stad in om 'boodschappen te doen'. Misschien jaagt hij op konijnen in het Dakpark, of snuffelt hij naar etensresten op de markt in de Grote Visserijstraat. Niet iedereen is daar blij mee, en zo ontstaat spanning: hoort een vos wel thuis in de stad? Maar de grens tussen stad en natuur vervaagt, en de vraag rijst: hebben mensen meer recht op de stad dan dieren?

Kunstenaar: Florentijn Hofman

Locatie: Rotterdam, Schiedamsweg 280