Iedere vleermuis in deze fotogalerij vertelt een verhaal over onze relatie met hen. Die is vooral te zien in de symbolische betekenis die we aan ze hebben gegeven. Zo zien we ze in de jugendstil, omdat ze de eigenschap in twee werelden thuis te zijn, die van de dag en de nacht. En dus in die van de bewuste en onbewuste. Dat vonden mensen rond 1900 heel interessant. De vleermuis als symbool voor de schemering/nacht zien we ook terug op een voormalig verzekeringsgebouw in Den Haag. De boodschap die hiervan uitgaat is dat je spullen ook verzekerd zijn tijdens die perioden van de dag. Soms dient de vleermuis ook als waker en beschermer in de nacht. De fabel van Aesopus over de vleermuis die in twee keer in contact komt met een wezel op de Dierentuinbrug in Den Haag, heeft als boodschap dat wie zich kan aanpassen aan de omstandigheden veel ongelukken kan vermijden.  

Vleermuizen zijn de enige zoogdieren die kunnen vliegen en onderste boven kunnen hangen en slapen. Wereldwijd zijn er meer dan 1.400 soorten vleermuizen, van de kleine dwergvleermuis tot de grote vliegende hond in tropische gebieden. Veel soorten zijn nachtdieren die overdag in holtes, spouwmuren of vleermuiskasten slapen. In Nederland komen circa 18 soorten vleermuizen voor en leven naar schatting enkele honderdduizenden vleermuizen. De gewone dwergvleermuis is de meest voorkomende. De meeste vleermuizen zijn actief na zonsondergang om te jagen op insecten. Daarmee spelen ze een belangrijke rol in de natuur.  

Onze omgang met vleermuizen

• Vleermuizen worden bewonderd om hun vermogen tot echolocatie waarmee ze navigeren en voedsel zoeken. Ze zenden geluidssignalen uit en de echo's die terugkaatsen van objecten analyseren ze. Zo kunnen ze de locatie, grootte en vorm van objecten bepalen, zelfs in het donker.
• Tegelijkertijd zijn er mensen bang voor vleermuizen vanwege hun nachtelijke leefwijze (stil en bijna onzichtbaar), ongewone uiterlijk en associaties met ziektes (vaak niet bewezen). In Nederland zijn er geen gevallen bekend van vleermuissoorten die ziektes hebben overdragen op mensen.
• Vleermuizen zijn beschermde dieren in Europa. Hun verblijfplaatsen en rustgebieden mogen niet worden verstoord.
• Door verstedelijking en verlies van oude gebouwen neemt de druk op hun leefgebied toe.
• Populaties worden daarom gemonitord en er zijn veel initiatieven om ze te beschermen, bijvoorbeeld door het ophangen van vleermuiskasten en door bij het bouwen van woningen en gebouwen rekening te houden met hun behoeften om beschutting en voedsel te kunnen vinden.

De symboliek van vleermuizen

• Vleermuizen zijn in de kunst symbolen van het onzichtbare, het duistere en het onbegrepene, maar ook van geluk, mystiek en ecologische verbinding. 
• In de westerse cultuur wordt de vleermuis vaak geassocieerd met de nacht, de dood, het onderbewuste en het kwaad.
• Middeleeuwse kunstenaars en theologen verbonden het dier met demonen en wezens die in de hel verblijven. Vleermuizen verschenen in beelden van satan, op de schouders van heksen en als onderdeel van duistere fantasieën over de hel.
• In de gotiek en romantiek wordt de vleermuis een esthetisch symbool van angst en melancholie.
• Vleermuizen worden in de beeldende kunst vaak ingezet om een sfeer van het bovennatuurlijke, het duistere of het ongrijpbare te creëren.
• In de 19e en 20e eeuw duiken vleermuizen op in symbolische schilderijen, in jugendstil-illustraties en horror-art (bijv. het boek Dracula van Bram Stoker uit 1897). Ze worden ook vaak verbonden met vrouwelijke figuren, vampierachtige verleidsters of heksen.
• In de vorm van de stripfiguur Batman kreeg de vleermuis in 1939 ook reddende krachten toegekend. 
• Op kerken zie je soms waterspuwers die lijken op vleermuizen. Ze zijn niet alleen bedoeld om de kerk te beschermen tegen water tegen de gevel maar ook om symbolisch demonen op afstand te houden. 
• In hedendaagse kunst gebruiken kunstenaars vleermuizen ook als symbool voor ecologische kwetsbaarheid en biodiversiteit.
• In de Chinese kunst is de vleermuis een positief symbool. Hij staat symbool voor geluk en voorspoed, omdat het woord voor ‘vleermuis’ (fu) klinkt als het Chinese woord voor ‘geluk’.