De steenbok hierboven op het Fries Museum in Leeuwarden waakt over het cultureel erfgoed van Friesland, gesymboliseerd door een gouden ei. Tegelijkertijd verwijst de steenbok mogelijk naar de koppigheid en vrijheidsdrang van de Friezen.

De steenbok op het voormalige warenhuis Vroom & Dreesman toont waarschijnlijk de kracht en de ambitie die het bedrijf wilde uitstralen. De steenbok in Rotterdam toont de steenbok als onderdeel van de dierenriem en staat symbool voor ambitie, discipline en verantwoordelijkheidsgevoel. 

ONZE OMGANG MET STEENBOKKEN EN HUN SYMBOLIEK

Steenbokken behoren tot het geslacht van de geiten. Ze worden als een aparte groep beschouwd vanwege hun specifieke kenmerken, zoals hun grootte en geribbelde hoorns die hun leeftijd laten zien. Ze leven voornamelijk in onherbergzame bergachtige, ruige gebieden en vaak op grote hoogte. Ze voeden zich met grassen, struiken en mos. Steenbokken zijn uitstekende klimmers, zelfs op bijna verticale rotswanden. Enkele bekende soorten zijn (1) de Alpensteenbok, oorspronkelijk uit de Alpen en herkenbaar aan zijn lange, gebogen hoorns, (2) de Siberische steenbok uit Centraal-Azië en sterk aangepast aan extreme kou, (3) de Nubische steenbok die leeft in de rotsachtige woestijngebieden van Noord-Afrika en het Midden-Oosten en (4) de Iberische steenbok die leeft in Spanje en Portugal.  


Onze omgang met steenbokken

  • De steenbok wordt door mensen bewonderd om zijn imposante voorkomen, zijn kracht en klimvermogen en zijn vermogen om te leven op steile, onherbergzame hellingen en toppen in bergachtige landschappen. Natuurliefhebbers zien ze graag.
  • De steenbok is in Europa echter ook intens bejaagd. In de middeleeuwen geloofde men dat delen van de steenbok geneeskrachtige werking hadden, zoals zijn bloed, hoorns en huid. Daardoor werd hij in sommige regio’s bijna uitgeroeid.
  • Dankzij beschermingsmaatregelen in de 19e en 20e eeuw leven er tegenwoordig weer duizenden steenbokken in de Alpen.
  • Steenbokken zijn ook te zien in dierentuinen. In Nederland is de Alpensteenbok te zien. 


De symboliek van steenbokken

  • De vroegste voorstellingen van steenbokken zijn te vinden in prehistorische rotstekeningen in Europa zoals in de grotten nabij Luristan (Iran),  Valcamonica (Italië) en de Ekaingrot in Baskenland (Spanje). Ze tonen vaak jachttaferelen of rituele scènes waarin de steenbok een heilig of magisch dier lijkt te zijn. 
  • In de klassieke oudheid en middeleeuwen wordt de steenbok zichtbaar in de astrologie in de vorm van het sterrenbeeld Steenbok (Capricornus). In de dierenriem is dat een wezen met het voorlichaam van een bok en de staart van een vis. Het symboliseert ambitie, discipline en verantwoordelijkheidsgevoel. 
  • De Alpensteenbok is het meest afgebeeld in de Europese kunst. Dit komt door zijn herkenbaarheid en de nabijheid in de Alpen.
  • In de kunst wordt hij vaak trots staand afgebeeld op de rand van een rotswand. De steenbok symboliseert daarmee klimkracht, uithoudingsvermogen, volharding, onafhankelijkheid, spirituele hoogte en de kracht om te overleven in de moeilijkste omstandigheden. Een krachtig beeld van een innerlijke en uiterlijke klimtocht. 
  • De steenbok wordt ook vaak afgebeeld als een krachtig en onafhankelijk dier dat ondanks gevaren zijn eigen pad kiest. Hij lijkt niet te raken door gevaar of zwakte. In veel voorstellingen dient hij daarom als symbool van verhevenheid, het overwinnen van obstakels of het streven naar het hogere.