Wereldwijd bestaan er nu zo'n 50 verschillende konijnenrassen, maar het konijn kwam oorspronkelijk alleen voor op het Iberisch schiereiland (Spanje, Portugal en Gibraltar). De Europese konijnensoort is de bekendste en de enige soort die is gedomesticeerd. Van deze soort zijn vele rassen afgeleid: van het dwergkonijn tot de Vlaamse reus. Het konijn behoort tot de haasachtigen en is geen knaagdier. In tegenstelling tot hazen hebben ze kortere achterpoten. Konijnen eten alleen plantaardig voedsel.
Omgang met konijnen
- Konijnen worden gezien als schattige huisdieren, maar werden was echt een populair huisdier in Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Nu houden we bijna 2 miljoen als huisdier in Nederland.
- Konijnen worden ook op grote schaal gehouden voor vleesproductie. Al in de Romeinse tijd werd konijnenvlees gegeten, zelfs pasgeboren konijntjes. Tegenwoordig worden in Europa zo'n 180 miljoen konijnen gehouden voor het vlees, voornamelijk in Frankrijk, Hongarije, Italië, Portugal en Spanje, maar er zijn ook tientallen grote bedrijven in Nederland.
- In het buitenland worden konijnen gehouden voor hun vacht (bont).
- En konijnen worden overal ter wereld veelvuldig gebruikt als proefdier in wetenschappelijk onderzoek.
- Het aantal wilde konijnen is de afgelopen decennia sterk afgenomen door ziektes zoals myxomatose en verlies van geschikt leefgebied.
De symboliek van konijnen
- Konijnen symboliseren in de kunst vaak tegenstrijdige kwaliteiten: kwetsbaarheid én veerkracht, onschuld én overlevingsdrang.
- In de westerse kunstgeschiedenis staan konijnen vaak ook symbool voor lente, vruchtbaarheid, nieuw leven en zachtheid.
- In christelijke kunst worden ze soms afgebeeld in de context van de opstanding, vanwege hun vermogen zich snel voort te planten en onder de grond te leven – een associatie met graf en wedergeboorte.
- In middeleeuwse miniaturen zijn konijnen regelmatig te zien in de marges van religieuze manuscripten. Soms als speelse elementen, maar afhankelijk van de context ook met een symbolische betekenis.
- In de renaissance worden konijnen geassocieerd met de Maagd Maria en kuisheid, juist door hun ogenschijnlijke onschuld.
- De Oost-Aziatische kunst in China en Japan kent het Maankonijn. Dat konijn woont volgens de folkore op de maan en is te zien in de donkere vlekken op de maan. Hij symboliseert onsterfelijkheid en magie. Het Maankonijn is de metgezel van de godin Chang'e en helpt haar bij de bereiding van het levenselixer.
- In het boeddhisme wordt een konijn (of haas) geassocieerd met zelfopoffering, onbaatzuchtigheid en een vorig leven van Boeddha. Boeddha zou in een van zijn vorige levens een konijn zijn geweest die zichzelf opofferde aan een bedelaar.
- In hedendaagse kunst en popcultuur is het konijn een veelzijdig symbool. Denk aan het witte konijn uit het kinderboek Alice in Wonderland (symbool voor nieuwsgierigheid en verdwalen), Peter Rabbit (symbool avontuurlijk en ondeugend) uit de boeken van Beatrix Potter (1866-1943), Nijntje (voor peuters en kleuters om zich mee te identificeren) van Dick Bruna (1927-2017), Bugs Bunny uit de tekenfilmserie Looney Tunes (symbool voor slimheid en humor), of Jeff Koons’ glimmende konijnenbeelden van kunstenaar Jeff Koons (ironische reflectie op consumptie en kitsch).
