Er zijn wereldwijd honderden runderrassen. In Nederland is het bekendste runderras de Holstein-Friesian (de zwart-witte koe). Andere bekende rassen zijn de Amerikaanse bizon, Afrikaanse buffel, de waterbuffel, jaks, Schotse hooglanders, de Watusirund, Zeboe en diverse antilopen (koedoes, elandantilopes. Runderen zijn herkauwers en eten alleen plantaardig voedsel. Ze hebben vier magen.
Onze omgang koeien, stieren, ossen en kalveren
- Runderen zijn zo'n 10.500 jaar geleden door de mens gedomesticeerd, waarschijnlijk uit de oeros in het Nabije Oosten. In Nederland is de oeros waarschijnlijk in de zevende eeuw na Christus uitgestorven. In 1627 stierf de laatste oeros, een vrouwtje, in Polen. De jacht zorgde voor het uitsterven van deze diersoort.
- In de meeste landen is en worden runderen gehouden voor voedsel (melk, vlees). Hun huiden worden na de slacht gebruikt in de leerindustrie.
- In Nederland zijn ongeveer 3,8 miljoen runderen waarvan 1,6 miljoen melkkoeien. In Nederland is het rund een nutsdier en onderdeel van de veehouderij. Nederland produceert voor zo'n 70% voor de export.
- Kalfsvlees wordt in Nederland nauwelijks gegeten. Kalveren gaan daarom veelal op transport naar het buitenland waar ze wel worden gegeten.
- Vroeger werden in Nederland ossen nog op het land gebruikt om het land te ploegen (werkdier), in ontwikkelingslanden gebeurt dit vaak nog steeds.
- Koeien worden ook gehouden als proefdier voor onderzoek en in het onderwijs.
- Koeien worden ook ingezet voor vermaak.
- Tijdens de Minoïsche beschaving op het eiland Kreta (circa 3000 tot 1100 voor Christus) deed men voor vermaak aan stierspringen.
- In Spanje, Portugal en het zuiden van Frankrijk vinden stierengevechten plaats en in Spanje is er ook het stierenrennen. Er worden dan stieren losgelaten om door de straten te laten rennen tussen de mensen door.
- Runderen zijn in Nederland toegestaan om te gebruiken in het circus. En runderen zijn ook te zien in dierentuinen.
- In Nederland vinden voor vermaak ook rundvee-shows plaats. Dit zijn keuringswedstrijden waarbij boeren hun beste runderen presenteren, die vervolgens worden beoordeeld door een jury op hun kwaliteit en kenmerken, zoals melkproductie of vleeskwaliteit. De shows worden ook gebruikt om bepaalde rassen te promoten.
- Ook zijn er jongvee dagen. Dit zijn evenementen waar kinderen van boeren jongvee (kalveren en pinken) laten keuren door een jury.
- Koeien werden in diverse religies ook gebruikt om te offeren aan de goden. Vanuit het Hindoeïsme worden in Nepal ter ere van de godin van de macht, Gadhimai, iedere vijf jaar nog steeds duizenden runderen op zéér dieronvriendelijke wijze gedood.
Symboliek
- Runderen zijn al in prehistorische rotstekeningen te zien, zoals in de grotten van Lascaux (Frankrijk) waar wilde runderen (oerossen) werden afgebeeld.
- In het oude Egypte werd het rund geassocieerd met vruchtbaarheid, kracht, mannelijkheid en koninklijke macht. De stier is de verschijningsvorm van de Egyptische god Apis (de stiergod) die een zonneschijf tussen de hoorns draagt.
- In de Griekse mythologie veranderde Zeus zichzelf bewust in een prachtige witte stier om de Fenicische prinses Europa te veroveren. Het is het scheppingsverhaal van het werelddeel Europa.
- De Griekse mythologie kent ook de figuur van de Minotaurus, een schepsel met de kop en de staart van een stier maar het lichaam van een man.
- In India wordt de koe als een heilig dier gezien. Eén van de redenen hiervoor is dat hindoes geloven dat de oermoeder wel eens de vorm van een koe aanneemt.
- In de hindoeïstische kunst is er Nandi, de stier van de god Shiva. Shiva is de god van transformatie, vernietiging en wedergeboorte. Nandi is ook de dierlijke vorm van Shiva en symbool voor onbaatzuchtigheid en moederlijke zorg/zorgzaamheid.
- Ook in de Bijbel en christelijke kunst is het rund vaak te zien als symbool van opoffering of eenvoud – denk aan het rund in de kerststal.
- De evangelist Lucas heeft als attribuut een rund. Dit komt doordat het rund een traditioneel offerdier is en Lucas' evangelie legt de nadruk legt op Jezus als offer voor de zonden van de mensheid.
- In Nederland werden tijdens de Gouden Eeuw koeien vaak op schilderijen afgebeeld in pastorale landschappen, als toonbeeld van landelijke rust, landelijkheid, welvaart en verbondenheid met de natuur. De schilders Paulus Potter (1625-1654) en Aelbert Cuyp (1620-1691)vereeuwigden met hun schilderijen het agrarische leven en benadrukten ook de economische betekenis van vee.
- In de beeldhouwkunst symboliseert de koe vaak ook de landbouw. Dat zie je aan kunstwerken in steden waar vroeger veemarkten werden gehouden.
- In veel steden in Nederland zie je op panden nog koeien- of ossenkoppen hangen. Die vormden meestal het ‘uitgangsbord’ van een voormalige slagerij.
- In de moderne kunst verschijnen koeien soms als kritiek op industrialisatie of als icoon van de consumptiemaatschappij en voedselproductie.
- De symboliek van kalveren draait meestal om speelsheid, jeugdigheid, onschuld en een nieuw begin.
- De stier is het tweede teken van de dierenriem en staat symbool voor stabiliteit, betrouwbaarheid, geduld en genieten van het leven.
.JPG?etag=undefined&sourceContentType=image%2Fjpeg&quality=85 "Waterbuffel op gevelsteen op muur bij monument Indië-Nederland (1935)")
.JPG?etag=undefined&sourceContentType=image%2Fjpeg&quality=85 "Waterbuffel op monument Indië Nederland (1935)")
.JPG?etag=undefined&sourceContentType=image%2Fjpeg&quality=85 "Waterbuffels (1939)")
