Iedere kat in deze fotogalerij vertelt een verhaal over onze relatie met hen. De katten laten zien dat we ze bewonderen, van ze houden en graag om ons heen hebben. Zie bijvoorbeeld het beeld 'De vaste stamgast' in Amsterdam. Wodka hierboven, was een kater met een missie. Hij hing vaak rond bij de ingang van het ziekenhuis van Alkmaar en had daar zelfs een eigen mandje. Hij bood gezelschap en troost voor ieder die naar het ziekenhuis ging.

De aan katten toegekende symbolische betekenis zien we ook veel terug in de beelden hieronder. Katten op hotels, huizen en cafés staan voor huiselijkheid. Op het voormalige postkantoor staat de staart van katten symbool voor elektriciteit. De katten voor de ingang van de gevangenis in Lelystad fungeren als poortwachters en symboliseren het verlangen naar vrijheid en gevangenschap. De negatieve associatie met heksen is te zien op een lantaarnpaal in Oudewater die herinnert aan heksenvervolgingen die daar in de 16e en 17e eeuw plaatsvonden.  


Maar onze omgang met katten is breder en de symbolische betekenis die we ze hebben toegekend ook.

Katten in de 17e, 18e en 19e eeuw

Katten in de 20e eeuw

Katten in de 21e eeuw

ONZE OMGANG MET KATTEN EN HUN SYMBOLIEK

Er zijn geen verschillende soorten kattenrassen, maar er is geen overeenstemming over het precieze aantal. Katten leven vrijwel op elk continent. Ze zijn zijn ongeveer 8000 jaar geleden gedomesticeerd door de Egyptenaren. Katten werden destijds in Egypte aangetrokken door de knaagdieren die leefden rondom de graanschuren. Genetisch onderzoek heeft aangetoond dat alle huiskatten afstammen van de Afrikaanse wilde kat.  Naar schatting leven er 600 miljoen katten op aarde. 1/3 daarvan wordt gehouden als huisdier. De overige 2/3 zijn zwerfkatten en verwilderde katten. 


Onze omgang met katten

  • In Nederland leven naar schatting 3 miljoen huiskatten. In China leven zo'n 58 miljoen huiskatten en in Amerika zo'n 116 miljoen. 
  • We houden vooral van hun sierlijke uiterlijk, hun onafhankelijkheid en mysterieuze gedrag.
  • Op boerderijen leven vaak ook wildere katten waarvan wordt verwacht dat ze het erf ‘muisvrij’ houden.
  • Katten gingen vroeger ook mee aan boord van schepen, de zgn. scheepskatten, om knaagdieren te bestrijden.
  • Katten zijn ook 'bejaagd' voor hun pels en vlees door zgn. kattenmeppers. Dat duurde tot in de 19e eeuw.
  • Ook aan het circus ontkwamen katten niet. Ze werden ingezet voor kunstjes. In de 19e eeuw waren er zelfs kattenshows in Carré. In een paar Amerikaanse circussen treden nog steeds enkele katten op.
  • Katten worden ook gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en dus als proefdier. 


De symboliek van katten

  • Katten zijn al duizenden jaren onderwerp van bewondering, fascinatie en verbeelding. Daarom zijn ze heel veel in de kunst te zien. Van de heilige katten in het oude Egypte tot moderne kattenportretten. Ze verbeelden vrijheid, mysterie, onafhankelijkheid, huiselijkheid en het spanningsveld tussen tam- en wildheid.
  • In het oude Egypte werden katten vereerd als heilige dieren. De godin Bastet, met het hoofd van een kat, stond symbool voor bescherming, vruchtbaarheid en huiselijkheid. Katten werden destijds ook gemummificeerd en afgebeeld op grafwanden en beelden.
  • In Europa werden in de middeleeuwen katten soms geassocieerd met hekserij, het duistere en het kwaad. Veel katten en mensen, die als heks werden aangewezen, vonden hierdoor de dood. Met name zwarte katten moesten het ontgelden. Die waren de verpersoonlijking van de duivel en het kwade, en de begeleider van de duivel en heksen.
  • In de 16e eeuw verscheen het sprookje 'De gelaarsde kat' waarin de kat, met behulp van list en bedrog, zijn arme baasje helpt om rijk te worden en te trouwen met een prinses. Het symboliseert dat slimheid en ondernemerschap belangrijker kunnen zijn dan bezit en je met presentatie en overtuigingskracht veel kunt bereiken. De kat komt ook voor in het sprookje van 'De Bremer stadsmuzikanten'.
  • Vanaf de renaissance verschenen katten opnieuw in de kunst. Nu als huisdier, vaak in scènes van huiselijk geluk of als speelse metgezel.
  • In de 19e eeuw zien we steeds meer portretten van vrouwen met katten. De kat werd steeds meer een troeteldier.
  • Mannen omarmden katten ook steeds meer, maar dan vanwege hun eigenzinnige, mystieke en duistere karakter.
  • In de 19e eeuw was de Nederlands-Belgische Henriëtte Ronner-Knip (1821-1909) de bekendste kattenschilderes. Zij maakte vooral vanaf 1870 schilderijen met poezenscènes. 
  • In de Japanse kunst is de kat een geliefd symbool als brenger van geluk, zoals de talisman Maneki-neko. De kat met het bewegende (linker of rechter) pootje.  
  • Eén van de beroemdste katten werd de stripfiguur Garfield (1978). In Nederland werd de Rode Kater (of De-Je-Weet-Wel-Kater) uit de stripserie Jan, Jans en de kinderen van Jan kruis (1933-2017) bekend om zijn wijsheden en zijn pacifisme. 
  • Nog steeds blijkt de kat in de kunst een onuitputtelijke bron van inspiratie. Dat is te zien in o.a. de digitale kunst. Op YouTube staan heel veel kattenfilmpjes en de animatiefilmpjes van Simon's Cat.