Kamelen in de kunst

KAMELEN EN DROMEDARISSEN IN DE KUNST


Iedere kameel in deze fotogalerij vertelt een verhaal over onze relatie met hen. In de kunstwerken hieronder zie je ze als lastdier om goederen te vervoeren. De kameel op het Koninklijk Paleis verwijst naar de handel met het werelddeel Azië, net zoals de kameel in het reliëf op de Bijenkorf in Den Haag. De kameel met begeleider bovenop de Kunsthal in Rotterdam (zie hierboven) verwijst naar een wereld waar andere voorstellingen en gewoontes heersen. Passend bij de verschillende kunst die in de Kunsthal wordt vertoond en bij Rotterdam als stad waar mensen met verschillende culturele achtergronden wonen.

ONZE OMGANG MET KAMELEN EN DROMEDARISSEN EN HUN SYMBOLIEK

Kamelen, ook wel bactrische kamelen of tweebultige kamelen genoemd, zijn één van de grootste zoogdieren die in de woestijn kunnen overleven. Wat deze dieren bijzonder maakt is dat ze vet opslaan in hun bulten. Dat dient als energiereserve bij voedselgebrek. Daarnaast beschermen hun lange wimpers hun ogen tegen zandstormen en kunnen ze hun neusgaten afsluiten om te voorkomen dat er zand en stof in komt. Hun brede voeten voorkomen dat ze wegzakken in het zand.

Kamelen kunnen in één keer 100 liter drinken dat ze in staat stelt lange tijd zonder water te overleven en ze hebben het vermogen om hun lichaamstemperatuur te reguleren om beter met het vocht in hun lichaam om te gaan.

De tweebultige kamelen zijn gedomesticeerd en komen niet meer in het wild voor. Wilde kamelen, die een andere voorouder hebben dan de gedomesticeerde bactrische kameel, leven van nature in Centraal-Azië en in het westen van China en vooral in de Gobi-woestijn. Het is een ernstig bedreigde diersoort. Er leven nu nog maar zo'n 950 kamelen in het wild in geïsoleerde gebieden in de Gobiwoestijn in Mongolië en China.
De dromedaris is ook een gedomesticeerde kameel, maar een eenbultige. Deze soort kwam vooral voor in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, maar is 2000 jaar geleden in het wild uitgestorven. 


Onze omgang met kamelen

  • Ongeveer 5.000-6.000 jaar geleden werden kamelen in Mongolië en China gedomesticeerd van een nu uitgestorven kamelensoort.
  • Ze worden al duizenden jaren door mensen gebruikt als transportmiddel: last- en rijdier in karavanen. Vandaar ook hun bijnaam ‘schip van de woestijn’.
  • Ook worden ze gebruikt als bron van melk, vlees en wol.
  • Kamelen worden ook gebruikt als vermaak in circussen. 
  • In sommige culturen vinden ook kamelenraces plaats, zijn er kamelen-schoonheidswedstrijden (in Saoedi Arabië) en kunnen toeristen een kamelentocht maken.
  • In Nederland leven enkele tientallen kamelen in dierentuinen en bestaat een kamelenmelkerij.


De symboliek van kamelen

  • Kamelen symboliseren vaak uithoudingsvermogen, geduld en overleving in barre omstandigheden.
  • In de kunst verwijzen ze regelmatig naar reizen, pelgrimage of handel.
  • Ook kunnen ze verwijzen naar een werelddeel waar handel mee werd gedreven.
  • In oosterse miniaturen en islamitische kunst worden kamelen afgebeeld als trouwe lastdieren of als onderdeel van koninklijke karavanen.
  • In westerse kunst duiden ze soms op exotisme of een verlangen naar het onbekende.
  • In de middeleeuwen stond de kameel ook symbool voor gehoorzaamheid.